Açıklama
İslâm fıkhına göre, bu şirketin tanımı, “Şirket-i Milk” şeklindedir. Milk, mülk de dâhil eşya üzerinde sahip olunan haktır.
Hocalarımız, günümüzde genellikle bu kullanım yaygın olduğundan ve Türkçede de bu şekilde ifade edildiğinden başlıkta geçen kullanımı tercih etmiş olmalılar.
Şirket-i mülk sistemi: Katılan iştirakçilerin birbirlerine karz, (borç) verdiği ya da şartlı hibede bulunduğu bir sistem değildir. Aksine bu sistem; içerisinde olan katılımcıların, bir malda ortak bir paydaya sahip olduğu ve yapılan ödemelerin ortak bir mal alınması için kurulan bir sistemdir.
Diğer Modellerden Farkı
- Karz olmadığı için “menfaat celbeden borç faizdir” ilkesini ihlâl etmemektedir.
- Şartlı hibe olmadığı için sonu itibariyle vade faizine düşme ihtimali yoktur.
- Müşâreke-i mütenâkısa modeli olmadığı için ortaklık süresinde oluşabilecek masraflar, sadece kurası çıkan kişiye ilzam edilmeyecek veya zımnında bulunan mudarebe (emek-sermaye ortaklığı) anlayışındaki sorunlara (ve daha nice sıkıntılara) da böylelikle düşülmemiş olacaktır.
- Bu sistemde tıpkı ortak bir mal alma anlayışı ile hareket edilmekte ve toplanan paralar katılımcıların da hisse sahibi olduğu kolektif (ortaklaşa) bir mal alma mefkûresi söz konusu olmaktadır.
- Nasıl ki 3-5 kişi bir araya gelip ödedikleri para ile ortak bir arsa alacak olsalar, bu işte bir sıkıntı olmadığı ve bir mülk ortaklığı söz konusu olduğu için burada da aynı mantıkla hareket edildiğinden dolayı bir sıkıntı söz konusu olmamaktadır.
Caiz Olabilmesi İçin Riayet Edilmesi Gereken Şartlar
Bu sistemin caiz olabilmesi için uyulması gereken maddeler şu şekildedir:
- Önce model olarak bu sisteme girildiği net olmalıdır.
- Bu sisteme para almak için değil de, sadece mal alımı için girilmelidir.
- Sisteme girdiğinizde ilgili organizatör firmaya, sizin adınıza mal alım-satımı için vekâlet verilmelidir.
- Bu sistemde ödenen paraların kasası ayrı olmalı, caiz olmayan modeller ile bir olmamalıdır.
- Kişi kura kendisine çıkınca, ilgili organizatör firmaya mal alımı için vekâlet vermelidir.
- Burada bazen mal alımı yapılmama durumu düşünülebilir. Bu kesinlikle caiz olmayacaktır. Bu nedenle şirket-i mülkte mal alımı, olmazsa olmazdır.
- Vekâleti alan kişi alacağı ev veya arabayı vekâlet verilen şahıslar adına almalıdır.
- Malın, vekâleten alımı yapıldıktan sonra tekrar ilgili organizatör firmaya gelerek diğer iştirakçilerin hissesi (önceden onlardan vekâlet almış ve onlar adına söz sahibi olan) organizatör firmadan satın alınmadır.
- Bu andan sonra ise alınan ürün artık tüm grubun değil; bilâkis sadece kurası çıkan bu kişinin olacaktır.
- Bu sistemlerde kasko ve benzeri sigortalar caiz değildir. Sadece DASK gibi olmazsa olmaz sigortalar yaptırılabilir.
İsmailağa Fıkıh Kurulu
İktibas: Lalegül Dergisi, Sy. 83 (Ocak/2020), s. 36.
İLGİLİ MAKALELER
Allah Teâlâ’ya hamd, Râsûlü sallâllâhu aleyhi ve selleme ve onun âilesine, ashâbına ve izinden giden tüm Müslümanlara salât ü selâm Read more
Nişan; erkeğin, evlenmek istediği kadına veya ailesine bu isteğini ya doğrudan doğruya kendisinin ya da anne-babasının yahut da üçüncü bir Read more
Kredi veya finansman alanlar, ödemiş oldukları dosya masraflarının iadesi konusunda girişimlerde bulunmaktadırlar. İlgili fetvada, finans kurumlarıyla yapılan bu tür muamelelerin Read more
Yaşadığımız bu dönemde hızla gelişen piyasa sürekli olarak yeni ticari uygulamaları gündeme getirmektedir. Fıkhî hükmü merak eden edilen bu ticarî Read more
Allah’a hamd, Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)e ehl-i beytine ve ashâbına salât-u selâm olsun! Allah Teâlâ şöyle buyuruyor: “Leş, Read more
Prof. Dr. Mehmet Boynukalın’ın 2013 senesinde Rıhle Dergisi’ne vermiş olduğu mülâkatın bölümleri: 1.Bölüm: Ayasofya’nın Başimamı Mehmet Boynukalın Kimdir? 2.Bölüm: Kitâbu’l-Asl’ın Read more
Prof. Dr. Mehmet Boynukalın’ın 2013 senesinde Rıhle Dergisi’ne vermiş olduğu mülâkatın bölümleri: 1.Bölüm: Ayasofya’nın Başimamı Mehmet Boynukalın Kimdir? 2.Bölüm: Kitâbu’l-Asl’ın Read more
Unutulan konulardan olduğu belirtilen, “Namaz çıkışı selâm verirken imama, cemaate ve meleklere niyet etmek” konusuna ilişkin bir tahkikat içermektedir.
3 Yorumlar
Şirket-i Milk Sözleşmeleri veya sisteminde katılımcıların hangi emvale ne miktarda katılımda bulunacakları belli olmadığından ortak mal alma iradesinden bahsedilebilecekse de hangi mala ortaklık olacağı belirlenmemiş olduğu için bu belirsizliğin katılımcıları mağdur etmesi ihtimaline ilişkin görüşleriniz nelerdir?
Muayyen bir arsayı almak üzere katılım yapanların katılım payları oranında hissedar olarak arsa sahibi olması ile, gayrımuayyen bir emvali almak üzere katılım yapanların katılım payları sarahat kazanmadığı gibi emval sarih olmadığından sistemdeki mağdur etme riski nasıl bertaraf edilmelidir?
Zorunlu Trafik Mali Mesuliyet Poliçesi ile DASK zorunlu poliçe dışındaki poliçelerin caiz olmadığı belirtilmiş ise de; muayyen emvalin ortaklaşa satın alınmasından eşhas hissesi oluşumuna kadarki süreçte emvalde meydana gelebilecek zararlar (sistemi yürüten şirket, kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler ya da tabi olaylar) için sigortalanmasının caiz olmamasının dayanağı nedir?
İsmailağa Fıkıh Kurulu tarafından kaleme alınıp Lalegül Dergisi’nde neşredilen makale tarafımızdan burada yayınlanmıştır. Dolayısıyla, fıkıh kurulu üyelerinin buradan cevap verebilmesi zayıf bir ihtimaldir. Suallerinizi, 0850 811 77 77’yi arayarak İsmailağa Dinî Meseleleri Danışma Hattı’na yöneltebilirsiniz.
Yorum Ekleyin