Secdeden Miraca Pertevniyal Valide Sultan Camii

Rivayet odur ki: Müezzinin her kâmetten evvel çektiği gülbankta rûhuna fâtihâ-i şerîfeler okunan Pertevniyal Valide Sultan, adına yaptırdığı caminin temel atma törenini uzaklardan bir pencereden seyreylemiştir. Nüfuzu vesilesiyle Ümmü’l-Cihân olarak anılmış, kudretli bir sultan olan oğlunun kadere muhalif düşmek sebebiyle tahttan indirilişine şahit olmuş, Sultan 2. Abdulhamid Hân’ın, itibarını iadesine dek yalınayak ve dahi feracesiz dolaştırılmak, tutulup çekilerek darp edilmek ve zorunlu ikametten mahpusluğa kadar türlü türlü saygısızlıklara maruz kalmıştır. Oğluna ihanet edenlerin cezaya çarptırılmasıyla ciğerine su serpilmişse de, genel ifadeyle ömrünün sonuna dek ıstırap içerisinde bir hayat sürmüştür.

Defninin de gerçekleştiği adına yaptırdığı Türbeyi, muvakkithaneyi, müezzin odalarını, mektep ve kütüphaneyi, defninin de gerçekleştiği türbeyi kapsayan, adına yaptırdığı koca külliye, merkezindeki camiyle de beraber yapayalnız kalmış gibidir; her nereden bakılırsa bakılsın.

Ziyaretçileri karşılamak için özenle yapılmış o eşsiz çeşme, çatlamış topraklardan farksız gibidir şimdilerde. Önüne yapılmış köprülü kavşakla kapanıp pusacağı yerde, sanki ondan daha sonra yapılmışçasına ve onu yararcasına dimdik bir duruş sergilemektedir; bir yandan Aksaray, bir yandan Lâleli, bir yandan da Fatih cihetinden, farkını fark etmiş olan muhataplarına salınarak…

Sanattan, estetikten ve mimariden anlayanlar için eşsiz bir şaheserken, Osmanlıcı(lık iddiasında olan)ların, fanatik saltanatçıların, mutaassıp hanedancıların dahi: ‘’Batı mimarisinin tasallut ettiği dönemin eseridir, eklektiktir, neogotiktir…’’ diyerek tıpkı Beylerbeyi ve Dolmabahçe Sarayları; Büyükmecidiye (Ortaköy) ve Nusretiye Camiileriyle, Kuleli Kışlası gibi, öteleyip örseledikleri, acımasızca ve duygusuzca adeta üvey evlat muamelesi ettikleri bir eserdir.

Büyükmecidiye Camii gibi; günün, güneşin ahenkle süzüldüğü ve dolup taştığı, ince işlemeleri ve duvarlarının bütün yüzeylerini, her zerresini saran bezeme zenginliği ve kalem içi süslemeleriyle adeta bir sihirbaz gibi büyüleyen yapısının tesiriyle hayran bırakır bakmayı bilenleri…

Taş işçiliği tarzıyla ve kullanılmış olan malzemesiyle; neme, rutubete, sahil kentinde ikamete uygun olmadığından, her dem tamirat ve tadilat görme ihtiyacı hissetse de, hemen yanı başındaki alt geçit önemli bir otantik ve alaturka alış-veriş merkezi olmayı hak ederken çöplükler reva görülse de; otellere, koca kente, metropole meydan okuyan bir şaheser, dik başlı bir şahmerandır.

Pertevniyal Valide Sultan Camii, mecazdan hakikate; Marmaray, Metro ve İDO yolcularıyla, Vatan, Millet ve Ordu caddelerine yolu düşenlerin, secdeden miraca selamlandıkları yerdir…

Not. Bu yazı ilk kez 16 Haziran 2016 tarihinde yayınlanmıştır.