Zamanımızın önde gelen âlimlerinden olan Mevlânâ Müftü Muhammed Taki el-Osmanî, 5 Şevval 1362/3 Ekim 1943 tarihinde Hindistan’ın Seharenpur şehrine bağlı Diyobend köyünde dünyaya geldi. Babası Mevlânâ Müftü Muhammed Şefî el-Osmanî rahmetullâhi aleyh, ailesinin soyunun; atalarının soyağacını veren herhangi bir belge yahut sağlam kaynak bilgisine rastlamamakla beraber, aile büyüklerinden ve hocalarından Hazreti Osman’a radıyallâhu anh dayandığını haddi tevatür derecesinde kesretle işittiğini ifade etmiştir. Bu sebeple, aile fertlerine Osmanî nisbeti verilmiştir.
İlim ehli tarafından, Müft-i Azam-ı Pakistan (Pakistan’ın baş müftüsü) lakabı verilen babası, Hindistan’ın Ezheri diye anılan Dâru’l-Ulûm Diyobend’in, Şeyhu’l-Hind Mahmudu’l-Hasen, Hakimü’l-Ümme Eşref Ali Tanevî ve İmamu’l-Asr Enver Şah Keşmirî rahmetullâhi aleyhim gibi hocalarından ilim tahsil etmiş ve tasavvuf terbiyesi almıştır.
Hicrî 1350 yılından 1362 yılına kadar olan zaman zarfında Daru’l-Ulûm Diyobend’de ifta göreviyle meşgul olup 40 bin civarında fetva talebine cevap verdiği tespit edilmiştir.
Hindistan’ın, Hindistan-Pakistan olmak üzere ikiye ayrılmasından sonra, ailesiyle Pakistan’a hicret eden Mevlânâ Müftü Muhammed Şefî el-Osmanî rahmetullâhi aleyh, Pakistan’ın Karaçi şehrinin Korengi semtinde Daru’l-Ulum Karaçi adında büyük bir medrese tesis etmiştir.
Mevlânâ Müftü Muhammed Taki el-Osmanî Hazretleri’nin Yetişmesi ve Hocaları
Mevlânâ Müftü Muhammed Takî el-Osmanî, başlıca şer‘î eğitimini babasının tesis ettiği bu medresede tahsil edip mezun olduktan sonra, aynı medresenin başkanlığını babasının yaptığı Daru’l-İfta şubesinde 2 yıl tatbiki istifta ve fıkh-ı Hanefî ihtisas eğitimi almıştır.
Başta çeyrek asrı aşkın fıkhından istifade etliği babası Mevlânâ Müftü Muhammed Şefi el Osmanî rahmetullâhi aleyh olmak üzere, Hıristiyanlığa reddiye sadedinde telif edilen meşhur “İzhâru’l-Hak” adlı eserin Urduca mütercimi Mevlânâ AlIâme Ekber Ali, Mevlânâ Müftü Veli Hasan, Mevlânâ Mücahit Nur Ahmed, Mevlânâ Müftü Reşid Ahmed, Mevlânâ Allâme Sahban Mahmud, Cami‘u’l-Makul ve’l-Menkul Mevlânâ Şemsulhak ve Mevlânâ Allâme Selimullah Han rahmetullâhi aleyhim gibi, zamanın büyük âlimlerinden muhtelif şer‘î ilimleri, ayrıca Hakimu’l-Umme Eşref Ali Tanevî’nin rahmetullâhi aleyh ileri gelen halifelerinden Şeyh Arifbillah Mevlânâ Ahdulhay Arifî’den rahmetullâhi aleyh tasavvuf terbiyesi almıştır.
Diğer İlimlere Dair Eğitim ve Çalışmaları
Şer‘î ilimlerin dışında asrî ilimlere de ehemmiyet vermiş ve özellikle hukuk, iktisat ve yeni siyaset dallarıyla ilgilenmiş, 1967’de Karaçi Üniversitesi’nin iktisat ve siyaset, 1970’te hukuk bölümünden lisans diploması ve ayrıca yine 1970’te Pencap Üniversitesi’nden Arapça dilinde yüksek lisans (master) diploması almıştır.
Hocaları ve Üstadları
Pakistan Uleması dışında birçok âlimden de ilmî istifade ve icazetleri haiz olan Mevlânâ Müftü Muhammed Taki el-Osmanî’nin mücizleri arasında, kendisine atfen “el-Feyzu’r-Rahmani bi İcazeti’ş-Şeyh Muhammed Taki el-Osmanî” adıyla müstakil bir eser telif ederek icazet veren asrının müsnid ve muhaddisi Muhammed Yasin e1-Fadanî ve kendisini “Tuffahetü Pakistan” (Pakistan’ın elması) diye taltif eden Üstad Şeyh Abdulfettah Ebû Ğudde rahmetullâhi aleyhim gibi büyük şahsiyetler mevcuttur.
Müderrisliği ve Tedrisatı
Mezuniyetinin akabinde Daru’l-Ulum Karaçi’de başlıca fıkıh ve hadis ilimleri olmak üzere muhtelif şer‘î ilim dallarında ders vermiş, yıllarca Sünen-i Tirmizî‘yi okutmuş, son olarak da hocası Mevlânâ Sahban Mahmud rahmetullâhi aleyh Hazretlerinin vefatı üzere medrese yönetimi tarafından Sahîh-i Buhârî’nin tedris vazifesi kendisine havale edilmiştir.
Daru’l-Ulûm Karaçi’de Sahîh-i Buhârî tedrisinin dışında medresenin müdür yardımcılığı, Daru’l-İfta baş müftülüğü ve diğer görevlerinin yanında ramazan ayında günlük ve diğer zamanlarda düzenli olarak haftalık halkı irşad sohbetleri de düzenlemektedir.
Daru’l-Ulûm Karaçi’deki görevleri haricinde, geçmişte olduğu gibi hâlihazırda da Pakistan içi ve Pakistan dışı uluslararası birçok kuruluşa başkan, başkan yardımcısı veya üye sıfatıyla iştirak edip danışmanlık görevinde bulunmaktadır.
Özellikle General Ziyau’l-Hak zamanında Pakistan’ın İslâmî anayasaya kavuşması amaçlı birçok çalışma ve aktif görevlerde bulunmuş, bu zamanda İslâmî anayasa çalışmaları için istişari kararlar almak üzere kurulmuş olan İslâmî Düşünce Komitesi’nde görev yapmıştır.
Yazdığı telif ve makalelerinde İslâm ekonomisi ve faizsiz bankacılık konularıyla özel olarak ilgilenen Mevlânâ Müftü Muhammed Taki el-Osmanî’nin Urduca, Arapça ve İngilizce irili ufaklı elliyi aşkın eseri bulunmaktadır.
Başlıca Eserleri
1 – Tekmiletü Fethi’1-Mülhim bi-Şerh-i Sahîh- i Müslim: Mevlânâ Şebbir Ahmed el-Osmani’nin vefatı üzerine yarım kalmış Sahîh-i Müslim şerhinin ikmalidir. Kitabın giriş bölümünde metodu ile alakalı detaylı bilgi verilmiş, zamanımızın büyük alimlerinin takrizleri derç edilmiştir.
2- Buhus fî Kadaya Fıkhiyye Muasıra: Çeşitli fıkıh akademileri için veya şahsına gönderilen muhtelif sorulara cevap sadedinde yazdığı, daha çok İslâm ekonomisi ile ilgili araştırmalarının toplandığı makaleleridir.
3- İsaiyyet Kiya He: Mevlânâ Rahmetullah Kiravevî’nin Hıristiyanlığa reddiye sadedinde yazdığı meşhur eseri “İzharu’l-Hak” kendisinden sonra aynı sahada yazılan çoğu esere kaynaklık yaptığı gibi birçok dile de tercüme edilmiştir. Bu kaynak eserü Mevlânâ Müftü Muhammed Taki el-Osmanî’nin hocası Mevlânâ Ekber Ali tarafından Urducaya tercüme edilmiş, Mevlânâ Müftü Muhammed Taki el-Osmanî Hıristiyanlığın temel kaynaklarına müracaata gayret ederek mezkûr esere “İsaiyet kiya he” adlı bir mukaddime yazmıştır. Bu mukaddime Urduca tercümeyle basıldığı gibi müstakil olarak da basılmış ve “Mahiye en-Nesraniyye” adıyla Arapçaya ve ayrıca İngilizceye tercüme edilmiştir.
4- Ulûmü’l-Kur’ân: Babası Mevlânâ Müftü Muhammed Şefi el-Osmanî’nin Urduca telif ettiği “Mearifu’l-Kur’ân” adlı tefsirine Urduca yazdığı detaylı mukaddimedir.
5- “İ‘lâu’s-Sünen” üzerine tahkik: Mevlânâ Zafer Ahmed el-Osmanî’nin ahkâm hadisleriyle ilgili ansiklopedi hacminde telif etliği kitabının ilk ciltleri üzerine yaptığı çalışma.
6- “Taklid ke şeri haysiyet”: Muayyen bir mezhebe bağlanarak o mezhebi taklit etmenin gerekliliğini şer‘î delillerle ele alan Urduca bir eser.
7- “Seyyiduna Muaviye or Tarihi Hakaik”: Üstad Mevdûdî’nin Urduca yazıp birçok dile tercüme edilen “Hilâfet or Mulûkiyet” (Hilâfet ve saltanat) kitabına hocalarının talebi üzerine reddiye mahiyetinde yazdığı Urduca bir eser.
8- “The Authority of Sunnah”: Sünnetin İslâm dinindeki yeri ve müsteşriklerin itirazlarına cevap mahiyetinde yazılan bu eser aslında Amerika’da bir sempozyumda tebliğ amaçlı hazırlanmış, daha sonra ise genişletilip basılmıştır. Kitap “Sünnet ke Şeri Haysiyet” adıyla Urducaya, Yrd. Doç. Dr. Mehmet Özşenel tarafından “Sünnetin Değeri ve Bağlayıcılığı” adıyla, ayrıca “Sünnet’in Bağlayıcılığı ” adıyla da Dr. İbrahim Kutluay tarafından Türkçeye çevrilmiştir.
9- “Ders-i Tirmizî”; Uzun yıllarca okuttuğu “Sünen-i Tirmizî” dersi talebeleri tarafından kaydedilmiş, kayıt altına alınan bu ders notlarından talâk bölümüne kadar olan kısmı talebelerinden Mevlânâ Reşid Seyfi tarafından kontrol ve tahkikli bir şekilde üç cilt hâlinde neşre hazırlanmıştır.
10- “Takrîr-i Tirmizî”: “Sünen-i Tirmizî” dersi, talebesi Mevlânâ Abdullah Meymen tarafından teyp vasıtasıyla kaydedilmiş ve Büyu‘ bahsinden Libas bahsine kadar olan bölümü neşre hazırlanmıştır.
11- “İnamu’l-Bari”: “Sahîh-i Buhârî” derslerinin teyp vasıtasıyla kayıt altına alınıp neşre hazırlanan bölümleridir.
12- “Usûl-i İftaa”: Fetva ile müteallik bahislerden oluşan ve Da’u’l-İfta ihtisas talebelerine verdiği derslerin toplamı.
Sözlerimizi sonlandırırken, Mevlânâ Muhammed Taki el-Osmanî Hazretlerine Cenab-ı Teâlâ’dan sıhhat ve afiyet içinde uzun ömürler ve çalışmalarında bereketler dileriz.
Not. Fetva Usûlü adıyla tercüme edilen kitaptan alıntıdır. Detay için: 21. Yüzyılın Nevevî’si: Muhammed Takî Osmânî
Yorum Yazın
Yorum Ekleyin